Het bijna faillissement van LEGO – LEGO ZNAP (I van IV)

Dit artikel is deel I van een vierluik. We raden aan deze artikelen ook te lezen voor de volledige “Het bijna faillissement van LEGO” serie:

• Het bijna faillissement van LEGO I – LEGO ZNAP
• Het bijna faillissement van LEGO II – LEGO Scala
• Het bijna faillissement van LEGO III – LEGO Galidor
• Het bijna faillissement van LEGO IV – LEGO en $800 miljoen schuld

LEGO bestaat al ruim 90 jaar en boekt enorme winsten. Toch ging het niet altijd even goed met het bedrijf. Wij duiken in de geschiedenis van LEGO waarbij het bedrijf bijna failliet ging. Want hoe kan het dat een merk zo sterk als LEGO toch de zaakjes niet goed voor elkaar had? Om te beginnen, bespreken wij LEGO ZNAP, een thema waar bijna niemand wat van heeft gesnapt.

Voor dit zeer bijzondere thema moeten we terug naar eind 1998, zo’n vier jaar voor LEGO bijna failliet ging. Het was een periode met bijzondere (lees rare) thema’s en een periode waarin The LEGO Group een andere focus had dan alleen LEGO sets. Eén van die rare thema’s was LEGO ZNAP. Van dit thema werd door fans gedacht dat het moest concurreren met K’nex. Hoewel LEGO dit nooit heeft bevestigd, is het goed te begrijpen waarom dit vermoeden er is. Je hoeft hiervoor enkel LEGO ZNAP en K’nex sets naast elkaar te leggen en de gelijkenissen vliegen je om de oren.

Het thema was onder andere een bijdrager aan de bijna ondergang van The LEGO Group vanwege de vele nieuwe onderdelen die voor dit thema gemaakt moest worden. Mallen zijn niet goedkoop en door het slecht presteren van het thema, zijn die kosten niet terugverdiend. Je hoeft geen econoom te zijn om de gevolgen daarvan te begrijpen.

Het zal je vast niet verbazen dat dit thema maar een kort leven heeft gehad. Het verkocht slecht en na nog geen twee jaar trok LEGO de stekker uit ZNAP. Met als gevolg dat de sets tegen flinke kortingen (soms met 90% korting) in de schappen lagen. Het verhaal gaat, dat er zelfs toen nog maar bar weinig sets verkocht werden.

Dat het zo slecht verkocht had een aantal redenen. De eerste was dat K’nex een beter concept was met minder grote en speciale onderdelen. Er was simpelweg meer mee mogelijk. Daarnaast was K’nex veel populairder ZNAP. Maar het grootste probleem: ZNAP sets waren niet tot nauwelijks compatibel met het LEGO System of Technic systeem. Het is gewoon geen LEGO zoals we LEGO kennen. Een vreemde eend in de bijt dus.

Ondanks het slecht presteren van LEGO ZNAP, zijn er toch 19 sets verschenen. Dit waren merendeels kleine sets, maar ook een aantal flink grote maakten hun opwachting. Er zijn zelfs sets verschenen waarbij een 9V motor toegevoegd was voor meer speelplezier.

Een voordeel aan ZNAP is dat je met elke set meerdere modellen kon bouwen en dat sommige konden transformeren. De LEGO ZNAP 3581 Formula Z Racer bevatte bijvoorbeeld 43 bouwbare modellen en met de kleinste – de LEGO ZNAP 3505 Mini-Sonic (22 onderdelen) – kon je met 10 modellen uit de voeten.

In de catalogi uit 1999 en 200 die ik hier voor me heb liggen, adverteert LEGO het thema als volgt:

Bouwen, transformeren en opnieuw bouwen
Met ZNAP kun je in een mum van tijd een model bouwen – en weer veranderen. Zo kun je bijvoorbeeld een straaljager in één beweging ombouwen in een buitenaards wezen en daarna opnieuw tot een compleet ander model. Iedere ZNAP doos geeft je vele verschillende mogelijkheden.

• Hoewel de LEGO ZNAP onderdelen destijds niet compatibel waren met LEGO System of Technic, was dit niet het geval met de Technic, Axle 5.5L with Stop. Dit onderdeel wordt vandaag de dag nog steeds geproduceerd en gebruikt in sets.
• De hoge kosten van het maken van mallen voor de ZNAP onderdelen, hebben bijgedragen aan slechte bedrijfsresultaten van LEGO. Ze hebben de investering nooit terugverdiend.
• Er waren oorspronkelijk 20 ZNAP sets gepland. Uiteindelijk zijn er maar 19 verschenen omdat de LEGO ZNAP 3533 [Duck] om onbekende reden nooit het levenslicht heeft gezien.
• Het thema verkocht zo slecht, dat ze tegen flinke kortingen te koop waren. Zelfs toen kon LEGO ze nauwelijks aan de man brengen.
• Dit thema is één van de rare uitstapjes die LEGO in deze periode maakte en bij heeft gedragen aan het bijna failliet gaan van The LEGO Group.
• Binnen het thema verscheen in 1998 een Polybag (LEGO ZNAP 3510) ter promotie. Dit is de enige Polybag die dit thema rijk was.